Choroby nerek, Niewydolność nerek, Dializy

Przewlekła niewydolność nerek to trwałe uszkodzenie nerek, które może rozwijać się z biegiem czasu i ostatecznie doprowadzić do niewydolności nerek. Jakie są objawy przewlekłej niewydolności nerek?

Niestety, bardzo często choroby nerek rozwijają się bezobjawowo lub dają objawy tak bardzo niejasne, że nie budzą żadnego niepokoju – zmęczenie, mniejszy  apetyt, wzmożone pragnienie.  Dlatego właśnie z tego powodu zapobieganie, częste kontrole i zdrowy styl życia są ważne.

W przypadku przewlekłej niewydolności nerek w fazie terminalnej (definiowana jako pogorszenie czynności nerek do 15% lub mniej), w ogóle nie będą produkować moczu (lub bardzo mało) i produkty przemiany materii nie zostaną usunięte z organizmu. Te szkodliwe odpady i woda gromadzą się we krwi (mocznica)

Mogą pojawić się nastepujące objawy:

• opuchlizna stóp lub dłoni (obrzęk);
• duszność - problemy z oddychaniem;
• nadciśnienie tętnicze;
• skrajne zmęczenie;
• mdłości i utrata apetytu;
• ciężka niedokrwistość;
• wymioty i mdłości;
• miejscowy i uogólniony świąd;
• bezsenność;
• oddawany mocz staję sie obfity i jest konieczne wstawanie nawet w nocy, jedynie w najcięższych fazach ostrej niewydolności nerek może nastąpić skurcz diurezy.

W przypadku utraty całkowitej czynności nerek, ich funkcjonowanie można zastąpić terapią nerkozastępczą. Jest to postępowanie specjalistyczne – tzn. dializa. Jedyna alternatywą dla dializy jest przeszczep.

Nieleczona mocznica ma bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia i życia pacjenta. Powoduje drgawki  i śpiączkę, co prowadzi z kolei do śmierci.

Na całym świecie wzrasta liczba przypadków przewlekłej niewydolność nerek: około 5 – 10% dorosłych cierpi na różne rodzaje chorób nerek, które mogą prowadzić do niewydolności nerek. 95% chorych nie wie, że na to cierpi.

Według ostatnich statystyk, na całym świecie z powodu przewlekłej niewydolności nerek, wiecej niż 2.500.000 pacjentów poddawanych  jest dializie.

Istnieje wiele powodów upośledzenia czynności nerek. Utrata czynności nerek może być konsekwencją wielu różnych chorób, które bezpośrednio wpływają na nerki (np.: kłębuszkowe zapalenie nerek, policystyczne nerki, nawracające zapalenie nerek itp.) lub niebezpośrednio.  Dwa najczęstsze czynniki pośrednie to cukrzyca i nadciśnienie tętnicze.

Cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby nerek w rodzinie, nadwaga i BMI wysokie oraz wiek powyżej 40 lat są ważnymi czynnikami ryzyka chorób nerek

Cukrzyca

Cukrzyca może poważnie wpłynąć na zdrowie nerek. Pomimo faktu, że obecnie leczenie cukrzycy uległo poprawie, cukrzyca może przyczynić się do niewydolności nerek. Jesli cukrzyca nie jest leczona odpowiednio, zwiększa się poziom cukru we krwi, uszkadzając  naczynia kwionośne nerek i zmniejszając ich wydolność.

Wysokie ciśnienie krwi/Nadciśnienie

Jest drugą najczęstszą przyczyną niewydolności nerek. Wysokie ciśnienie może uszkodzić filtrację w kłębuszkach  nerkowych, powodując poważne zaburzenia czynności nerek. Należy pamiętać, że wysokie ciśnienie może świadczyć o chorobie nerek już obecnej.

Zapalenie nerek/kłębuszkowe zapalenie nerek

Inną częstą przyczyną jest zapalenie nerek, najczęściej kłębuszkowe zapalenie nerek. Ten patologiczny proces prowadzi do zmniejszenia ilości oddawanego moczu, do przedostawania się kwi i białek do moczu  i do obrzęków obwodowych zlokalizowanych na powiekach, dłoniach  i stopach.

Do przewlekłej niewydolności nerek mogą doprowadzić również inny patologie, np.: pochodzenia genetycznegolub autoimmunologicznego, zobacz: CHOBOBY NEREK.

Oprócz nefropati cukrzycowej jak i  nefropati nadciśnieniowej, do niewydolności nerek mogą doprowadzić również równe patologie, np.: pochodzenia genetycznego lub autoimmunologicznego, jak np.:

• Wielotorbielotawość nerek – jest chorobą dziedziczną która powoduje powstawanie torbieli nerek, zmniejszając ich zdolność filtracyjną i utrudniając odpływ. Jest nieuleczalna, lecz odpowiednią terapią można spowolnić rozwój kliniczny choroby.
• SLE zapalenie nerek – jest chorobą autoimmunologiczną (choroba w wyniku której układ odpornościowy organizmu atakuje własne tkanki).Prowokuje szkody w całym organiźmie, łącznie z nerkami. Dokładna przyczyna zapalenia nerek z Lupus nie jest jeszce poznana i nie może być leczona, ale  dzięki specjalnemu traktowaniu można zmniejszyć objawy.
• Przyczyny nieznane – dla około 20%  osób dializowanych,  nie jest możliwe ustalenie przyczyny niewydolności nerek. Oprócz tego, nie jest rzadkie, że leczenie rozpoczyna się gdy choroba jest już rozwinięta, i dlatego jest jeszcze trudniej ustalić przyczynę uszkodzenia nerek.

Jak zdiagnozować przewlekłą niewydolność nerek?

Niezbędnych jest kilka badań: badanie moczu z białkomoczem, azotemią i kreatyniną, pozwala na  postawienie wstępnej diagnozy. Lekarz może pogłębić ocenę za pomoca dodatkowych badań (jakich jak morfologia krwi, aby ocenić czy nastąpiła juz niedokrwistość, poziom cukru we krwi, aby sprawdzić czy nie powstała już insulinoodporność lub elektrolity, takie jak sód, potas, wapń i fosfor, aby sprawdzić czy nie zachodzą zmiany w tych substancjach).

Konieczne jest skorzystanie z pomocy nefrologa, który będzie próbował ustalić przyczynę choroby za pomocą USG nerek i pęcherza moczowego oraz dalszych badań instrumentalnych i biochemicznych krwi.

Na podstawie różnych badań  statystycznych zauważono, że osoby które są pod opieką nefrologa od pierwszych chwil przewlekłej niewydolności nerek, nie dochodzą albo opóźniają rozpoczęcie dializ. A w każdym razie poprawiają jakość życia  i ogólne warunki, wydłużając oczekiwaną długość życia.

Czy można zapobiec przewlekłej chorobie nerek?

Nie zawsze jest możliwe zapobiec przewlekłej  niewydolności  nerek; istnieją jednak środki które mogą przeciwdziałać postępowi  i tym samym spowalniać ewolucję. Wszystko to może pomóc w zapobieganiu chorobie nerek lub zatrzymaniu jej postepu.

Przestrzeganie standardowych zaleceń zdrowotnych jest szczególnie ważne w przypadku osób, u których zdiagnozowano jakikolwiek rodzaj dysfunkcji nerek. Również osoby zdrowe, które wolą uniknąć uszkodzenia nerek powinny przestrzegać poniższych wskazówek:

• Wykonuj regularnie podstawowe badania – proste badania krwi (morfologia i poziom cukru we krwi) oraz badania moczu, które pozwolą ci monitorować stan nerek i pomogą zapobiegać chorobom nerek. Regularne badania nerek są absolutnie obowiązkowe, jeśli cierpisz na cukrzycę lub wysokie ciśnienie krwi.
• Kontroluj ciśnienie krwi – mierz je regularnie i zawsze postępuj zgodnie ze wskazówkami lekarza.
• Regularnie ćwicz i staraj się utrzymywać optymalną masę ciała – wysoki wskaźnik masy ciała (BMI) jest także jednym z czynników  ryzyka. Jesli prowadzisz siedzący tryb życia, pora to zmienić!  Pamiętaj – nie jest konieczne uprawianie sportów ekstrealnych aby nastąpiła ważna zmiana – wystarczą regularne spacery.
• Kontroluj dietę – unikaj pokarmów słonych i konserwantów, przestrzegaj zbilansowanej diety. Nie zażywaj środków  pobudzających jak, takich jak alkohol i papierosy. Ogranicz picie kawy. Także fast food, posiłki gotowe i napoje słodzone uszkadzają zdrowie nerek. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zbilansowanej diety, unikaj nadwyżek kalorycznych a także  diety cud. Konsultuj się zawsze ze specjalistą. Jesteś cukrzykiem? Uważaj na pozim cukru  we krwi! Pamiętaj, że cukrzyca jest pierwsza przyczyną chorób nerek! Unikaj skoków glikemii i postępuj zgodnie z zaleceniami swojego diabetologa.
• Uważaj na leki, na leki przecibólowe oraz suplementy które przyjmujesz – nie zażywaj nigdy leków wbrew zaleceniom  lekarza, nie nadużywaj i unikaj leków  nefrotoksycznych. 
• Pozbadź się złych nawyków: Palisz?  Zaniedbujesz infekcje?  Odkładasz pójście do łazienki? Jeśli odpowiadasz  TAK  na te pytania, możesz być  pewien, że zaniedbujesz zdrowie swoich nerek.

Kiedy należy rozpocząć dializy?

Jeśli choroba postępuje do punktu w którym nerki nie są w stanie odgrywać swoich funkcji, powodując zatrzymanie toksyn i wody w organiźmie, narażając na niebezpieczeństwo zdrowie i życie pacjenta, konieczne jest rozpoczęcie dializ które pozwolą na:

• usunięcie substancji toksycznych i nadmiarów płynów, zapobiegając jego kumulacji  w organiźmie,
• utrzymanie równowagi niektórych substancji  we krwi (potasu i wodorowęglanów)

Przy przewlekłej niewydolnoiści nerek, nerki nigdy nie wyzdrowieją, lecz przewlekłą niewydolność nerek można leczyć.

Istnieją trzy podstawowe typy leczenia – w zależności od budowy fizycznej pacjenta  i  wystepujących patologii:

• dializa otrzewnowa;
• hemodializa;
• przeszczep  nerki.

Pacjent który cierpi na przewlekłą niewydolność nerek, będzie musiał poddawać się dializie przez całe życie, jedynym wyjściem alternatywnym zastępczym jest przeszczep nerki. Dializa jest procedurą która się odbywa regularnie, średnio 2 – 3 razy w tygodniu.

Jak funcjonuje hemodializa?

W hemodializie stosuje się sztuczną nerkę – urządzenie nowoczesne, które zastępuje sztuczną nerkę, filtruje krew usuwając substancje toksyczne i nadmiar płynów.  Aby dostarczyć krew  do sztucznej nerki, wymagany jestr dostęp naczyniowy, który może być: przetoka  tętniczo – żylna lub cewnik do żyły głównej.

Czy dializa boli?

Jest to terapia bezbolesna która pozwala jednocześnie czytać książkę, oglądać TV, rozmawiać, jeść. Można odczuwać mały dyskomfort w momencie wprowadzania igieł w przypadku przetoki tętniczo – żylnej, ale zazwyczaj nie ma innych problemów.

Normalnie dializa sprawia, że samopoczucie poprawia się ponieważ rozwiązuje i koryguje wiele zmian związanych z niewydolnością nerek. Dla niektórych pacjentów przepisuje się również dodatkową terapię miedzydializową lub terapię do kontynuowania w domu, np.: aby leczyć anemię, często powiązaną z przewlekłą niewydolnością nerek. Ty i Twoja rodzina będziecie potrzebować trochę czasu, aby móc przyzwyczaić się do rytmu dializy.

Jak zmienia sie życie pacjena? Np.: jak zmienia się dieta?

Uzależnione jest to od generalnej sytuacji pacjenta, ale ogólnie można jeść swobodnie, bez przekraczania limitów przyjmowanych płynów oraz produktów które zawierają potas (ziemniaki,owoce, warzywa) i fostor.

Twój lekarz przekaże Ci wszystkie zalecenia w tym zakresie.

Jeśli chcecie podróżować lub odbyć wakacje daleko od miejsca zamieszkania, możecie to zrobić,  ponieważ dializa jest procedurą standaryzowaną, należy jedynie zaprogramować sesje wcześniej i podjąć pewne środki ostrożności podczas podróży.

Zaleca się również spacery i należy unikać siedzącego trybu życia.